Mục tiêu chính trong chống tham nhũng là răn đe tội phạm và xây dựng cơ chế phòng ngừa, thu hồi được tối đa tài sản

Đại biểu thảo luận về công tác tư pháp

Thảo luận tại phiên họp, các đại biểu Quốc hội tán thành với những nội dung được nêu trong các báo cáo và cho rằng các báo cáo được chuẩn bị nghiêm túc, công phu, chất lượng. Chính phủ, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao tiếp tục triển khai đồng bộ nhiều biện pháp thực hiện tốt nhiệm vụ đề ra, đạt và vượt nhiều chỉ tiêu được nêu trong các nghị quyết của Quốc hội. Bên cạnh đó, các đại biểu Quốc hội cũng nêu ra một số hạn chế, bất cập, đề nghị các cơ quan nghiên cứu tiếp tục để có những giải pháp xử lý. Trong đó, tình hình vi phạm pháp luật và tội phạm về trật tự xã hội giảm nhưng có một số loại tội phạm nghiêm trọng, tội phạm mới gia tăng như các tội xâm phạm tình dục, tội phạm về ma túy, các tội xâm phạm sở hữu, lừa đảo, tín dụng đen, các tội phạm mạng, công nghệ cao.

Chánh án TANDTC Nguyễn Hòa Bình phát biểu tại phiên thảo luận

Đại biểu Nguyễn Bá Sơn, Đoàn Đại biểu Quốc hội thành phố Đà Nẵng, cho rằng, các báo cáo của Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao và Chánh án Tòa án nhân dân tối cao đều đưa ra một nhận định chung là số lượng các vụ án, đặc biệt là các vụ án hình sự kháng nghị theo trình tự giám đốc thẩm, tái thẩm còn cao, có chiều hướng phực tạp, nhưng mới chỉ dừng lại ở những nhận định, mà chưa đưa ra được nguyên nhân và giải pháp cụ thể để khắc phục tình trạng này. Đặc biệt, báo cáo của Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đã chỉ ra các vi phạm pháp luật trong tố tụng mà chủ yếu trong khâu mở rộng điều tra. Mặc dù báo cáo không nêu những vi phạm này ở cấp điều tra nào nhưng chắc chắn cao hơn 2019, tuy nhiên những vi phạm này lại tập trung vào hoạt động thực nghiệm điều tra, nhận dạng, trưng cầu giám định, định giá tài sản, lấy lời khai… do vậy đề nghị cơ quan chức năng cần có giải pháp khắc phục.

Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tư pháp cũng khẳng định, lợi dụng dịch bệnh Covid 19, có trường hợp cán bộ trong chính cơ quan chức năng phòng chống dịch bệnh lại có hành vi vi phạm pháp luật khi mua sắm vật tư trang thiết bị y tế. Kết quả điều tra vụ án xảy ra tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Hà Nội cho thấy có tình trạng nâng khống giá thiết bị y tế lên gấp nhiều lần giữa lúc đại dịch đang bùng phát rất mạnh.

Đại biểu Nguyễn Bá Sơn phát biểu ý kiến

Đại biểu Nguyễn Bá Sơn cho rằng, điều đáng quan tâm cần được điều tra làm rõ, đó là liệu có tình trạng 5 doanh nghiệp có chức năng nhập khẩu và phân phối thiết bị y tế có hình thành mặt bằng giá thiết bị y tế để các Trung tâm kiểm soát bệnh tật ở các địa phương phải mua thiết bị với giá cao? Những doanh nghiệp này có phải là sân sau của một vài người hay không? Tại sao những loại thiết bị y tế đặc biệt quan trọng này nhà nước không nắm giữ, kiểm soát, điều tiết để phục vụ công tác khám chữa bệnh.

Đại biểu Hà Thị Lan, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Giang, cho rằng, mặc dù thời gian qua một số loại tội phạm giảm so với năm trước, nhưng ở một số lĩnh vực cụ thể, tội phạm có xu hướng diễn biến theo chiều hướng phức tạp hơn. Trong báo cáo cũng nêu một số loại tội phạm nghiêm trọng gia tăng như hiếp dâm tăng trên 13%, đặc biệt tội phạm hiếp dâm trẻ em tăng hơn 30%; gây rối trật tự công cộng tăng hơn 53%; chống người thi hành công vụ tăng, đặc biệt số vụ chống lực lượng công an thi hành công vụ tăng 260%; số vụ giết người thân tăng 171%… Điều này đã gióng lên hồi chuông về sự coi thường pháp luật, sự xuống cấp về đạo đức xã hội.

Đại biểu cũng nêu tình trạng lợi dụng mạng viễn thông, mạng xã hội để hoạt động trái pháp luật như việc đưa tin giả, tình trạng đánh bạc vẫn diễn ra hàng ngày… Công tác phòng ngừa tội phạm trên một số lĩnh vực như quản lý xuất nhập cảnh, quản lý mạng viễn thông, mạng xã hội, mạng internet vẫn còn hạn chế, bất cập. Việc đề ra các biện pháp phòng ngừa tội phạm trong lĩnh vực này chưa được quan tâm đúng mức, gây nhức nhối xã hội; kết quả xử lý chưa hiệu quả.

Từ thực tế trên, đại biểu Hà Thị Lan đề nghị Chính phủ, các cơ quan tư pháp cần có đánh giá cụ thể về công tác phòng ngừa các loại tội phạm; đồng thời có giải pháp đấu tranh hiệu quả trong thời gian tới. Đại biểu cũng đề xuất một số giải pháp, như kịp thời, quyết liệt chặn đứng sự gia tăng của một số loại tội phạm. Đồng thời, đẩy mạnh, nâng cao hiệu quả công tác giáo dục pháp luật cho nhân dân, nhất là giới trẻ và công tác phổ biến giáo dục pháp luật ở vùng sâu vùng xa, vùng dân tộc thiểu số…

Đại biểu Phạm Văn Hòa, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp, nhấn mạnh, công tác phòng, chống tham nhũng được Đảng, Chính phủ chỉ đạo quyết liệt, đạt được nhiều kết quả rõ nét. Tuy nhiên, bên cạnh việc kiên quyết xử lý các vụ án tham nhũng lớn được nhân dân đồng tình thì tình trạng tham nhũng vặt, nhũng nhiễu gây phiền hà cho nhân dân, doanh nghiệp vấn diễn ra ngày càng tinh vi, chưa ngăn chặn kịp thời, hiệu quả, ảnh hưởng đến công tác phòng, chống tham nhũng của Đảng và Nhà nước ta.

Đại biểu Phạm Văn Hòa phát biểu ý kiến

Đại biểu Phạm Văn Hòa nêu thực tế lợi ích nhóm, sân sau vẫn còn tồn tại, gây bất công trong hoạt động đầu tư cơ bản, mua sắm tài sản công, việc thu hồi tài sản tham nhũng có tiến bộ nhưng còn thấp. Tình trạng tham nhũng không chỉ diễn ra ở các cơ quan nhà nước, mà còn xảy ra các lĩnh vực nhạy cảm, đặc biệt trong lĩnh vực kinh tế nghiêm trọng, có tình trạng tham nhũng ở các cơ quan bảo vệ pháp luật, cơ quan tư pháp… làm giảm niềm tin của nhân dân đối với một bộ phận cơ quan này. Do vậy, ngoài giải pháp tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về phòng, chống tham nhũng cho công chức, viên chức, nhân dân để phòng ngừa, không dám, không muốn, không ham, thì việc tiếp tục xủ lý hành vi tham nhũng không có vùng cấm sẽ có tác động tích cực trong phòng ngừa, ngăn chặn. Đại biểu cũng cho rằng, việc tăng cường công tác thanh tra, kiểm toán trên tất cả các lĩnh vực, nhất là những lĩnh vực nhạy cảm dễ phát sinh tham nhũng là hết sức cần thiết. Cán bộ thanh tra, kiểm toán phải thể hiện tinh thần trách nhiệm cao trong thực thi công vụ, không vì áp lực hay vì lý do khác nhau mà bỏ qua sai sót nghiêm trọng của tổ chức, cá nhân sai phạm. Nếu vi phạm cần phải xử lý nghiêm để răn đe; đồng thời phát huy vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan đơn vị, cũng như phát hiện của nhân dân, phương tiện truyền thông đại chúng cung cấp cho các cơ quan chức năng xử lý sai phạm

Đại biểu Phạm Văn Hòa cũng đề nghị Chính phủ sớm ban hành các quy định cụ thể về kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn nhằm khắc phục, hạn chế của tình trạng này trong thời gian qua khi các vụ việc xảy ra các cơ quan chức năng khó xử lý theo đúng quy định của pháp luật

Giải trình, làm rõ những vấn đề cử tri quan tâm

Làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm liên quan đến công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm; phòng, chống tham nhũng và thi hành án, Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình nêu rõ, trong năm 2020, Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, dưới sự chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương đã có nhiều nỗ lực để làm tốt công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, vi phạm pháp luật; phòng, chống tội phạm, thi hành án, đã có nhiều nỗ lực, cố gắng để đảm bảo an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội và phục vụ cho mục tiêu kép là vừa phòng, chống dịch bệnh nhưng vừa phát triển kinh tế – xã hội.

Về tội phạm về thông tin mạng, Phó Thủ tướng cho hay, trong tình hình cách mạng 4.0 hiện nay, tiến bộ của công nghệ thông tin rất lớn tạo ra nhiều giá trị cho xã hội, nhưng bên cạnh đó thì tội phạm mới, tội phạm phi truyền thống, tội phạm lợi dụng công nghệ cao cũng phát triển. Trên lĩnh vực này, các hành vi thông qua mạng, thông qua ứng dụng công nghệ thông tin để hoạt động lừa đảo, hoạt động kinh doanh đa cấp hay xâm phạm đời tư, lợi dụng công nghệ thông tin để phát tán những thông tin độc hại, sai sự thật hoặc tấn công, bôi nhọ các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước trước thềm Đại hội Đảng các cấp.

Ông nhấn mạnh đây là những vấn đề hết sức đáng quan tâm. Điều này, Chính phủ cũng đã có sự chỉ đạo quyết liệt và các cơ quan chức năng đã triển khai nhiều biện pháp đấu tranh để xử lý. Liên quan đến vấn đề này thì phải có hành lang pháp lý rõ ràng, các biện pháp đấu tranh có hiệu quả, nhưng cũng đồng thời không để ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh bình thường.

Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình cho biết, lợi dụng tình hình phòng, chống dịch bệnh có những hoạt động vi phạm pháp luật, trong đó có hành vi xuất, nhập cảnh trái phép, lợi dụng nâng giá vật tư y tế trong thời gian dịch bệnh COVID vừa qua, hay lợi dụng phòng, chống bão lụt có thể có những vi phạm pháp luật. Theo đó, xây dựng các văn bản chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, quy phạm pháp luật, luật, các văn bản dưới luật, dưới sự chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng; đã đẩy mạnh các mặt công tác, phòng ngừa và đấu tranh phòng, chống, tiến hành công tác kiểm toán, công tác thanh tra, kiểm tra, điều tra, truy tố, xét xử, xây dựng, ban hành nhiều văn bản quy phạm để phòng ngừa với quan điểm là đấu tranh triệt để, không có vùng cấm.

Liên quan đến phòng, chống tham nhũng, Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình cho biết tham nhũng và tội phạm về lĩnh vực này có dấu hiệu của lợi ích nhóm, trục lợi chính sách, sự cấu kết của tội phạm với những người có quyền lực. Thực tế tội phạm này cũng đã được triệt để điều tra, truy tố, xét xử và quan điểm này sẽ tiếp tục thực hiện, không có vùng cấm, vi phạm đến đâu xử lý đến đó, đồng thời đảm bảo đúng người, đúng tội, đúng pháp luật. Mục tiêu chính là để răn đe tội phạm và xây dựng cơ chế phòng ngừa, thu hồi được tối đa tài sản cho nhà nước. Đó là những yêu cầu đặt ra đối với công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng.

Về công tác thi hành án, Phó Thủ tướng Thường trực cho biết, trong thi hành án dân sự, do nhiều điều kiện nên tài sản để thu hồi thi hành án gặp nhiều khó khăn. Đây là thực tiễn các cơ quan thi hành án dân sự đã cố gắng nhưng phải có tài sản của bên bị thi hành thì mới thi hành được. Nhấn mạnh đây là điều kiện khách quan, do đó Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ cũng lưu ý, trong giao dịch dân sự, kinh tế các chủ thể, cá nhân, tổ chức khi giao dịch phải cam kết với nhau, phải quản lý tài sản của bên đối tác của mình để tránh khi xảy ra vụ án bên đối tác, bên bị thi hành án không còn tài sản thì cũng không đưa ra được những căn cứ để cơ quan thi hành án thực hiện.

Về thi hành án hình sự, Ban Chỉ đạo Trung ương phòng, chống tham nhũng cũng đã chỉ đạo các cơ quan quyết liệt trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, thực hiện tố tụng phải kê biên tài sản của đối tượng phạm tội mà có. Việc kê biên này là để đảm bảo thi hành án. Trong quá trình thi hành án với tài sản kê biên cũng như việc xác minh tài sản sẽ làm điều kiện thuận lợi để công tác thi hành án tốt hơn. Với sự nỗ lực thì công tác thi hành án về hình sự đối với tài sản thu hồi đã đạt được nhiều kết quả tiến bộ. Đặc biệt, đối với phạm tội tham nhũng, công tác thi hành án trong phạm tội tham nhũng đã chỉ đạo quyết liệt của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, do đó, trong 2 năm gần đây tỷ lệ thu hồi án tài sản do phạm tội mà có cao hơn rất nhiều so với giai đoạn trước.

Về thi hành án hành chính, Phó Thủ tướng cho rằng, đây là một vấn đề xã hội hết sức quan tâm, liên quan đến thể chế pháp luật, liên quan đến quyết tâm thực hiện và ý thức chấp hành. Hiện nay chưa có cơ quan thi hành án hành chính mà Bộ Tư pháp chỉ theo dõi, đôn đốc, giúp Chính phủ. Chính phủ ban hành những văn bản trên nhưng thực thi cũng còn hạn chế. Tới đây, cần nghiên cứu thể chế về xử lý thi hành án hành chính, có cơ quan thi hành án hành chính rõ ràng, có hiệu lực, hiệu quả, có quyền lực thật sự trong việc cưỡng chế thi hành án và Chính phủ sẽ tiếp tục nghiên cứu để hoàn thiện các văn bản dưới luật, nghị định, chỉ thị và giao trách nhiệm cho một cơ quan theo dõi, đôn đốc là Bộ Tư pháp. Đồng thời, Chính phủ sẽ tiếp tục nghiên cứu để quy định cơ quan theo dõi xử lý kỷ luật đối với những người không chấp hành giao cho Thanh tra Chính phủ hoặc Bộ Nội vụ.

Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình cũng đề nghị các cơ quan Tòa án, Viện kiểm sát quan tâm, xem xét để trả lời dứt khoát có tái thẩm, giám đốc thẩm hay không đối với một số vụ án hành chính để nếu không có giám đốc thẩm, tái thẩm, bản án phải được thi hành./.

Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình giải trình, làm rõ những nội dung cử tri quan tâm- Ảnh trong bài: Qh.vn

KIM DUNG