Việc giảm thuế giá trị gia tăng chỉ là một trong nhiều biện pháp và chỉ có tác dụng trong ngắn hạn

Chiều 20/11, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Quốc hội thảo luận Tờ trình của Chính phủ ‘’về việc giảm thuế giá trị gia tăng’'.

Đảm bảo tính linh hoạt trong điều hành chính sách tài khoá

Báo cáo trước Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh cho biết, về sự cần thiết ban hành chính sách, đa số ý kiến trong Ủy ban Tài chính, Ngân sách nhất trí với sự cần thiết ban hành chính sách để đồng hành cùng Chính phủ trong các giải pháp thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024. 

Bên cạnh đó, một số ý kiến không nhất trí với việc tiếp tục ban hành chính sách giảm thuế GTGT trong năm 2024 vì cho rằng, chính sách giảm thuế GTGT chỉ là một biện pháp tình thế của Nghị quyết số 43/2022/QH15 về phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid-19 nhằm ứng phó với các khó khăn tại thời điểm nền kinh tế chịu nhiều tác động tiêu cực do diễn biến phức tạp của dịch bệnh; đến nay, đại dịch đã đi qua, kinh tế năm 2022 đã đạt những kết quả hết sức tích cực với mức tăng trưởng 8,02%.

Một số ý kiến trong Ủy ban Tài chính, Ngân sách cho rằng, trong khi kết quả kích cầu là không rõ nhưng việc giảm thu tác động tiêu cực đến cân đối ngân sách các địa phương là thực tế; cũng có ý kiến đề nghị Chính phủ cân nhắc thận trọng việc tiếp tục các chính sách miễn, giảm thuế đã thực hiện trong thời gian qua, khi các nhiệm vụ thu ngân sách nhà nước đang ngày càng khó khăn trong các năm gần đây, thể hiện qua tỷ lệ huy động vào ngân sách nhà nước.

Các đại biểu tham gia phiên thảo luận

Về nội dung của chính sách, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách cho biết, dự thảo Nghị quyết quy định: Giảm 2% thuế suất thuế GTGT đối với các nhóm hàng hóa, dịch vụ đang áp dụng mức thuế suất 10%, trừ một số nhóm hàng hóa, dịch vụ, tương tự nội dung quy định tại Nghị quyết số 43/2022/QH15 và Nghị quyết số 101/2023/QH15 của Quốc hội.

Có ý kiến cho rằng, đánh giá tác động giảm thu khoảng 25 nghìn tỷ đồng chưa có cơ sở tính toán chính xác, chưa dự báo được mức độ, lĩnh vực, ngành hàng sẽ có chuyển biến tích cực khi thực hiện chính sách. Vì vậy, đề nghị Chính phủ bổ sung đầy đủ đánh giá tác động của việc thực hiện chính sách.

Một số ý kiến đề nghị cân nhắc mở rộng phạm vi đối tượng được giảm thuế GTGT theo hướng áp dụng thuế suất 8% đối với tất cả các nhóm hàng hoá, dịch vụ đang áp dụng mức thuế suất 10%. 

Về thời gian áp dụng chính sách, Dự thảo Nghị quyết quy định thời gian áp dụng giảm thuế GTGT từ ngày 01/01/2024 đến hết ngày 30/6/2024. Đa số ý kiến trong Ủy ban Tài chính, Ngân sách  nhất trí về thời gian áp dụng chính sách giảm thuế GTGT như dự thảo để phù hợp với khả năng cân đối của NSNN trong bối cảnh hiện nay, như ý kiến của Chính phủ tại Báo cáo đánh giá tác động.

Về hiệu lực thi hành, Dự thảo Nghị quyết quy định: “Sau ngày 30/6/2024, giữa 02 kỳ họp Quốc hội, trên cơ sở đề xuất của Chính phủ, giao UBTVQH xem xét, quyết định áp dụng giảm thuế GTGT nếu tình hình kinh tế và doanh nghiệp, người dân vẫn còn khó khăn, báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất”. Chính phủ đã giải trình sự cần thiết của quy định này là để “đảm bảo tính linh hoạt trong điều hành chính sách tài khoá”.

Tán thành cáo việc giảm thuế giá trị gia tăng

Qua nghiên cứu Hồ sơ Tờ trình của Chính phủ về việc “giảm thuế giá trị gia tăng” và báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội, đại biểu Dương Khắc Mai (Đắk Nông) bày tỏ tán thành với sự cần thiết ban hành chính sách giảm thuế giá trị gia tăng để tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp, người dân, góp phần giảm giá hàng hóa dịch vụ, kích cầu tiêu dùng để thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, tạo thêm việc làm cho người lao động.

Theo đại biểu, phạm vi áp dụng của dự thảo Nghị quyết như phạm vi áp dụng của Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển Kinh tế - xã hội. Theo đó, bối cảnh ban hành Nghị quyết số 43 là thời điểm của dịch bệnh Covid-19, đã tác động nặng nề đến phát triển kinh tế - xã hội, nhiều ngành, lĩnh vực bị ảnh hưởng với mức độ khác nhau. Vì vậy, Nghị quyết số 43 chỉ giảm thuế giá trị gia tăng cho một số nhóm hàng hóa, dịch vụ đang chịu thuế suất 10%. Hiện nay, tính hình kinh tế - xã hội đã thay đổi, nhiều ngành, lĩnh vực không được giảm thuế theo Nghị quyết số 43 cũng đang rất khó khăn, như kinh doanh bất động sản, ngân hàng, chứng khoán…. Vì vậy, đại biểu đề nghị cần có đánh giá lại tình hình thực tế hiện nay để có quy định về phạm vi áp dụng của dự thảo Nghị quyết cho phù hợp.

Đại biểu tán thành với ý kiến được nêu tại Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính, Ngân sách là “Trong trường hợp Chính phủ đến thời điểm giữa năm 2024 mới xác định rõ nhu cầu cần tiếp tục thực hiện chính sách giảm thuế giá trị gia tăng cho nửa cuối năm 2024 thì đề nghị bảo đảm các quy trình thủ tục ban hành văn bản pháp luật để trình Quốc hội xem xét, quyết định tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV”.

 

Đại biểu Dương Khắc Mai

Đại biểu Nguyễn Quang Huân (Bình Dương) làm rõ ý nghĩa của thuế giá trị gia tăng, có tác dụng giảm giá thành và kích cầu. Giảm thuế này thì người được hưởng lợi trực tiếp là người dân. Trước đây, khi lần đầu ban hành chính sách này gắn với Nghị quyết 43 vào thời điểm người dân đang gặp khó khăn nên cần phải giảm thuế để kích cầu và hỗ trợ cho người dân ở những mặt hàng mà người dân hay sử dụng.

Đại biểu cho rằng giảm thuế này có lợi trực tiếp nhưng người dân cũng có thể chị bị hại một cách gián tiếp sau này khi mà nguồn thu ngân sách của Nhà nước không được đảm bảo, thu ngân sách không đảm bảo thì kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của toàn đất nước sẽ bị ảnh hưởng và ảnh hưởng đến kinh tế vĩ mô.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) đề nghị Chính phủ phân tích rõ tác động của chính sách đến mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, tạo điều kiện thuận lợi để thúc đẩy phục hồi và tăng trưởng kinh tế. Đại biểu nhận thấy, Tờ trình chưa phân tích một cách thuyết phục hiệu quả tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ, tiêu dùng nhờ chính sách này. Chỉ số tăng ở mức bán lẻ trong 4 tháng của năm 2023 nhờ áp dụng chính sách còn chưa rõ. Do đó, đề nghị cần làm rõ hơn tăng mức bán lẻ hàng hóa của năm 2023 còn kém hơn năm 2022 có phải do chính sách giảm thuế mới chỉ áp dụng trong 6 tháng, trong khi năm 2022 áp dụng cho cả 11 tháng hay không? Như vậy, kết quả kích cầu được nêu trong Tờ trình của Chính phủ chưa rõ. Bên cạnh đó, đại biểu cho rằng, tác dụng của chính sách này với việc tạo công ăn việc làm cho người lao động cũng cần được đánh giá một cách đầy đủ.

Đại biểu Nguyễn Duy Thanh (Cà Mau) đề xuất giảm 2% thuế giá trị gia tăng áp dụng đối với các nhóm hàng hóa dịch vụ đang áp dụng thuế suất 10% còn 8% là phù hợp với thực tiễn áp dụng năm 2022 và 2023. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị cần cân nhắc áp dụng chung một mức thuế giảm giá trị gia tăng cho tất cả các hàng hóa dịch vụ có mối quan hệ khắng khít với nhau. Việc phân biệt đối tượng giảm giá trị gia tăng làm ảnh hưởng các quan hệ kinh tế, tạo ra sức bất bình đẳng trong thị trường.

Giảm áp lực ngân sách nhà nước

Giải trình ý kiến đại biểu về đề xuất tại sao giảm thuế giá trị gia tăng đối với một số đối tượng, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, đề xuất này nhằm giảm áp lực ngân sách nhà nước. Việc giảm thuế giá trị gia tăng chỉ là một trong nhiều biện pháp và chỉ có tác dụng trong ngắn hạn, không có tác dụng trong dài hạn, do vậy vẫn cần triển khai các giải pháp lâu dài nhằm tăng trưởng GDP.

Việc đề xuất giảm thuế giá trị gia tăng chỉ áp dụng trong ngắn hạn, bởi thuế tác động đến việc nâng cao năng lực tài chính công, muốn vậy phải tăng thuế suất… Do vậy, trong ngắn hạn giảm thuế để tạo điều kiện doanh nghiệp vượt qua khó khăn, sau đó sẽ tăng thuế suất – đây là xu thế tất yếu; song song với đó sẽ áp dụng các biện pháp kích cầu khác để thúc đẩy tăng trưởng GDP. 

Về câu hỏi đại biểu băn khoăn liên quan đến thời gian áp dụng giảm thuế giá trị gia tăng, Bộ Tài chính sẽ báo cáo Chính phủ đánh giá cụ thể tác động của chính sách này báo cáo Quốc hội.

Phát biểu kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, trong phiên thảo luận đã có 5 đại biểu phát biểu, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đã phát biểu giải trình, làm rõ các vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm. Qua thảo luận, các đại biểu Quốc hội thống nhất sự cần thiết phải giảm thuế giá trị gia tăng để kích cầu tiêu dùng, thúc đẩy sản xuất kinh doanh, tăng trưởng kinh tế, tạo thêm việc làm cho người lao động.

Tuy nhiên, có đại biểu đề nghị làm rõ thêm sự cần thiết ban hành chính sách, đánh giá kỹ hơn khả năng đạt được mục tiêu kích cầu tiêu dùng, đánh giá cơ sở tính toán dự báo tác động ngân sách và kinh tế vĩ mô trong dài hạn. Các đại biểu thống nhất với phạm vi, đối tượng giảm thuế, thời gian áp dụng chính sách, hiệu lực thi hành nhưng cũng có đại biểu đề nghị mở rộng thêm chính sách để áp dụng cho tất cả các nhóm hàng hóa dịch vụ đang chịu mức thuế suất 10%. Có ý kiến đề nghị áp dụng chính sách cho cả năm 2024. 

Phó Chủ tịch Quốc hội cho biết, ý kiến của các đại biểu Quốc hội đã được ghi âm, ghi chép đầy đủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra và các cơ quan liên quan nghiên cứu, tiếp thu đầy đủ các ý kiến tham gia để xây dựng báo cáo giải trình tiếp thu chỉnh lý các nội dung về việc giảm thuế giá trị gia tăng trình Quốc hội xem xét thông qua.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc phát biểu giải trình- Ảnh: Qh.vn

 

THÁI VŨ