Vũ Văn D phạm tội Trộm cắp tài sản

Theo dữ liệu nội dung vụ án tác giả nêu ra cho thấy, ngày 12/4/2021, khi nghe thấy chị L kêu mất trộm xe máy và chỉ tay về phía một người đang điều khiển xe máy bỏ chạy ra phía cổng khu sinh thái, Vũ Văn D (là công an viên xã SĐ) cùng với anh T điều khiển xe máy đuổi theo và giữ được người điều khiển xe máy, D bảo anh T quay lại tìm chị L ra xem có đúng không để nhận xe. Khi còn lại mình D, người bị giữ khai tên Th, là bạn của người mà D thân quen, xin D tha sau này sẽ cảm ơn. Vì thế D đã để cho Th đem xe máy đi mất và nói với anh T, chị L là người này đã lợi dụng sơ hở điều khiển xe chạy mất. Giá trị tài sản bị chiếm đoạt trong vụ án là chiếc xe SH trị giá 49.000.000 đồng.

Như vậy, tại thời điểm đối tượng Th bị D và anh T bắt được, lúc này mặc dù Th đã dịch chuyển được chiếc xe máy ra khỏi sự kiểm soát của chủ sở hữu là chị L, tuy nhiên do bị bắt giữ ngay khi vừa mới lấy được xe nên lúc này hành vi trộm cắp tài sản của Th vẫn chưa hoàn thành vì lý do khách quan. Do chiếc xe máy của bị hại là chị L có giá trị là 49.000.000 đồng nên hành vi của Th đã thỏa mãn cấu thành tội “Trộm cắp tài sản” theo quy định tại khoản 1 Điều 173 BLHS.

Về hành vi của D, mặc dù D là công an viên xã SĐ, và D biết rõ Th đang là đối tượng tình nghi về sự việc trộm cắp bị bắt quả tang khi trộm xe của chị L, đồng thời biết rõ bản thân là công an xã có trách nhiệm bắt giữ người phạm tội quả tang trong địa bàn thuộc thẩm quyền do mình quản lý, tuy nhiên vì nể nang mối quan hệ quen biết giữa Th và bạn của mình nên khi nghe Th xin tha thì D đã thả cho Th đem xe máy đi mất.

Như vậy xét về mặt ý chí và nhận thức, lúc này D đã có sự thống nhất về mặt ý chí với hành vi của Th, mặc dù điều này phát sinh sau khi đối tượng Th đã lấy được tài sản nhưng hành vi của Th vẫn chưa hoàn thành. Theo quy định tại khoản 1 Điều 17 BLHS thì “đồng phạm là trường hợp có hai người trở lên cố ý cùng thực hiện một tội phạm” và tại khoản 3 Điều 17 quy định “người giúp sức là người tạo ra những điều kiện tinh thần hoặc vật chất cho việc thực hiện tội phạm”. Hành vi cố ý thả Th đi của D là hành vi giúp sức ở dạng không hành động, hành vi đó đã tạo điều kiện thuận lợi cho Th hoàn thành hành vi trộm cắp tài sản, nếu không có sự giúp sức của D thì Th không thể hoàn thành được hành vi của mình, không đạt được mục đích chiếm đoạt tài sản của chị L. Do đó, D phải chịu trách nhiệm hình sự về tội “Trộm cắp tài sản” với vai trò là đồng phạm giúp sức.

Về các quan điểm cho rằng Vũ Văn D đã phạm vào tội “Tha trái pháp luật người bị bắt…” theo Điều 378 BLHS hoặc Vũ Văn D đã phạm vào tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ” theo quy định tại Điều 356 BLHS. Xét về hành vi của D cho thấy, mặc dù D là công an xã, là người có chức vụ quyền hạn, tuy nhiên trong vụ án này D bắt giữ Th không phải trong khi đang thi hành công vụ; hành vi của D thả cho Th đi không cần phải dựa vào chức vụ, quyền hạn của mình để thực hiện, do đó hành vi của D không thỏa mãn cấu thành tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ” theo quy định tại Điều 356 BLHS. Đồng thời, tại thời điểm D đang bắt giữ Th, lúc này Th bị bắt trong trường hợp phạm tội quả tang, trường hợp này căn cứ theo Điều 111 BLTTHS quy định về bắt người phạm tội quả tang thì đối tượng Th mới chỉ bị bắt quả tang chứ vẫn chưa bị áp dụng các biện pháp theo quy định của pháp luật (như bị đưa về trụ sở, lập biên bản, lấy lời khai...), do đó hành vi của D chưa đủ yếu tố thỏa mãn cấu thành của tội “Tha trái pháp luật người bị bắt…” theo Điều 378 BLHS.

Trên đây là quan điểm trao đổi, rất mong nhận được ý kiến đóng góp trao đổi thêm của quý đồng nghiệp và bạn đọc.

*Tòa án quân sự Khu vực Quân khu 4 

TAND thị xã Buôn Hồ,  tỉnh Đắk Lắk xét xử vụ án trộm cắp tài sản - Ảnh: Nông Thị Mai

NGUYỄN MINH CƯƠNG - NGUYỄN VĂN TUẤN*