Trong bài giới thiệu này, chúng tôi xin gửi tới độc giả một số nội dung cơ bản, trọng tâm được đề cập trong 08 bài viết đăng tải trên Tạp chí Tòa án nhân dân số 04 năm 2025, cụ thể như sau:

Với bài viết “Bảo đảm để Tòa án áp dụng pháp luật công bằng, nghiêm minh, nhất quán, kịp thời, hiệu lực, hiệu quả theo tinh thần Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022”, tác giả Nguyễn Minh Đoan nhận định: “Hệ thống pháp luật Việt Nam những năm gần đây đã có sự phát triển mạnh mẽ cả về số lượng và chất lượng, các quy định pháp luật ngày càng công bằng, dân chủ và nhân văn. Tuy vậy, việc tổ chức thực hiện pháp luật vẫn chưa thực sự tốt, làm cho những tư tưởng, quy định tốt đẹp của pháp luật về dân chủ, công bằng, nhân đạo... chưa được hiện thực hóa triệt để trong cuộc sống. Vì vậy, Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 của Ban chấp hành Trung ương khóa XIII về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới đòi hỏi không chỉ đề cao tinh thần thượng tôn Hiến pháp, pháp luật, tôn trọng, thực hiện Hiến pháp, pháp luật, mà còn phải bảo đảm pháp luật được thực hiện công bằng, nghiêm minh, nhất quán, kịp thời, hiệu lực, hiệu quả.”. Bài viết hướng tới việc làm rõ về mặt lý luận quan điểm nói trên của Đảng, những điều kiện cần phải có và các giải pháp cần tiến hành để Tòa án có thể áp dụng pháp luật công bằng, nghiêm minh, nhất quán, kịp thời, hiệu lực, hiệu quả, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

Bài viết “Nâng cao hiệu quả áp dụng quy định của Bộ luật Hình sự về tội đánh bạc trên không gian mạng” của tác giả Nguyễn Hoàng Hải trình bày quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015 về tội phạm đánh bạc trên không gian mạng; phân tích, làm rõ những hạn chế, bất cập trong áp dụng quy định của Bộ luật Hình sự và kiến nghị, đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả áp dụng quy định của Bộ luật Hình sự về tội đánh bạc trên không gian mạng.

Bài viết “Biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc - thực trạng và kiến nghị hoàn thiện pháp luật về xử lý hành chính” của tác giả Trần Thị Thùy và Bùi Lê Hiếu nêu nhận định: “Biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc là một trong những biện pháp xử lý hành chính, với mục đích cách ly người nghiện ma túy ra khỏi cộng đồng, buộc họ chữa bệnh, học nghề, học văn hóa,… hướng đến thay đổi tích cực về tư duy, lối sống của người nghiện. Tuy nhiên, việc triển khai thực thi biện pháp này trên thực tế vẫn còn gặp những vướng mắc, khó khăn từ những bất cập của quy định pháp luật.”. Bài viết tập trung phân tích và đánh giá những quy định pháp luật về áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc và những bất cập. Trên cơ sở đó, tác giả đưa ra nhận xét, kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật xử lý hành chính.

Bài viết “Bàn về quyền được tranh tụng tại phiên tòa hình sự trong Hiến pháp năm 2013 và Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015” của các tác giả Lê Bá Trường - Trịnh Việt Tuấn - Phan Nguyễn Cẩm Tú - Hồ Thị Kim Ngọc trình bày: “Quyền được tranh tụng là một trong những quyền của người tham gia phiên tòa hình sự. Đây là quyền không chỉ thuộc về cơ quan tiến hành tố tụng mà còn thuộc về bị cáo, bị hại, người bào chữa, người tham gia tố tụng khác. Thực hiện tốt quyền này sẽ giúp Hội đồng xét xử có những kết luận chính xác về vụ án sau khi tiến hành xét xử để có một bản án thật sự khách quan, minh bạch, bảo đảm quyền con người, quyền công dân trong tố tụng hình sự.”. Bài viết tập trung nghiên cứu quyền được tranh tụng tại phiên tòa hình sự quy định trong Hiến pháp năm 2013 và Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, từ đó, đưa ra một số kiến nghị hoàn thiện pháp luật.

Bài viết “Một số khía cạnh pháp lý liên quan đến tranh chấp hợp đồng có điều khoản thanh toán bằng ngoại tệ“ của tác giả Mai Thị Lan Hương phân tích một số khía cạnh pháp lý liên quan đến tranh chấp hợp đồng có điều khoản thanh toán bằng ngoại tệ, bao gồm sự vô hiệu của hợp đồng, phạm vi vô hiệu của hợp đồng và trường hợp Tòa án tuyên hợp đồng vô hiệu trong khi đương sự đề nghị hủy hợp đồng. Trên cơ sở bình luận, đánh giá các khía cạnh pháp lý nói trên từ một tình huống cụ thể, bài viết đề xuất Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao có văn bản hướng dẫn cụ thể.

Bài viết “Bàn về tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi theo quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015” của tác giả Hoàng Thị Ngọc Bích tập trung phân tích những điểm mới trong quy định của Bộ luật Hình sự hiện hành về tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi so với quy định của Bộ luật Hình sự năm 1999; một số tồn tại, hạn chế và kiến nghị hoàn thiện quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015 về tội này.

Với bài viết “Quyền tác giả đối với tác phẩm được tạo ra bởi trí tuệ nhân tạo”, các tác giả Trần Hoài Linh - Nguyễn Thị Thanh Ngân nêu nhận định: “Trí tuệ nhân tạo (AI) đang ngày càng phát triển và trở thành một trong những công nghệ chủ chốt trên toàn cầu. Cùng với sự phát triển đó, vấn đề cấp bách đặt ra là xây dựng hành lang pháp lý đối với quyền tác giả của các tác phẩm được tạo ra bởi trí tuệ nhân tạo, đặc biệt là các tác phẩm do máy tính tạo ra (là những tác phẩm được tạo ra hoàn toàn bởi máy tính mà không có sự đóng góp sáng tạo của con người)”. Trong phạm vi nghiên cứu, bài viết tập trung phân tích các vấn đề pháp lý đối với các tác phẩm do máy tính tạo ra, đồng thời nêu ra một số giải pháp hoàn thiện pháp luật.

Bài viết “Kinh nghiệm pháp luật Hoa Kỳ về định giá tài sản trí tuệ trong hoạt động xét xử của Tòa án và một số khuyến nghị cho Việt Nam” của các tác giả Nguyễn Phương Thảo - Phạm Mai Phương - Trần Ngô Phương Liên phân tích kinh nghiệm của Hoa Kỳ trong việc định giá tài sản trí tuệ trong hoạt động xét xử của Tòa án; từ đó, đề xuất một số khuyến nghị nhằm hoàn thiện cơ chế định giá tài sản trí tuệ tại Việt Nam trong thời gian tới.

Kính mời quý độc giả đón đọc Tạp chí Tòa án nhân dân số 04 kỳ II tháng 02 năm 2025.

* Tạp chí Tòa án nhân dân bản in được phát hành 02 số/tháng (lịch phát hành là vào ngày 10 và 25 hằng tháng). Bạn đọc có nhu cầu đặt mua Tạp chí xin liên hệ bưu điện gần nhất hoặc gọi đến số điện thoại: (024) 39.341.735 để được tư vấn, hỗ trợ.

BTK