Trong bài giới thiệu này, chúng tôi xin gửi tới độc giả một số nội dung cơ bản, trọng tâm được đề cập trong 08 bài viết đăng tải trên Tạp chí Tòa án nhân dân số 05 năm 2025, cụ thể như sau:

Với bài viết “Nghĩa vụ cấp dưỡng của con đối với cha, mẹ”, tác giả Lê Vĩnh Châu và Ngô Khánh Tùng nhận định: “Quan hệ cha, mẹ, con là mối quan hệ mang tính chất tình cảm, gắn bó giữa các chủ thể có quan hệ huyết thống, nuôi dưỡng. Tồn tại trong mối quan hệ này không chỉ là sự gắn kết về mặt đạo đức, mà bao trùm trong nó là những nghĩa vụ pháp lý của các chủ thể đối với nhau, trong đó có nghĩa vụ cấp dưỡng.”. Trong phạm vi bài viết này, nhóm tác giả trình bày khái quát các quy định của pháp luật về nghĩa vụ cấp dưỡng của con đối với cha, mẹ, từ đó, nhận diện một số bất cập và đưa ra kiến nghị hoàn thiện pháp luật về vấn đề này.

Với bài viết “Chế độ tài sản của vợ chồng theo thỏa thuận quy định tại Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014”, tác giả Lê Thị Hòa trình bày: “Chế định tài sản của vợ chồng là một nội dung quan trọng được ghi nhân trong Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014. Tương tự như pháp luật một số quốc gia trên thế giới, pháp luật hôn nhân và gia đình của Việt Nam cũng ghi nhận quyền lựa chọn áp dụng chế độ tài sản theo luật định hoặc chế độ tài sản theo thỏa thuận của vợ chồng”. Bài viết tập trung phân tích quy định của Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 về chế độ tài sản của vợ chồng theo thỏa thuận; chỉ ra một số tồn tại, hạn chế; từ đó, đưa ra một số đề xuất, kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật về nội dung này.

Với bài viết “Thực tiễn áp dụng một số quy định của bộ luật hình sự năm 2015 về các tội phạm về ma túy và kiến nghị hoàn thiện pháp luật”, tác giả Nguyễn Việt Dũng và Nguyễn Hồ Khánh Linh nêu nhận định: “Hiện nay, trước tình hình tội phạm về ma túy có xu hướng ngày càng gia tăng về cả số lượng và chất lượng, công tác đấu tranh phòng, chống loại tội phạm này đã được Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm, chú trọng. Tuy nhiên, các cơ quan, cá nhân có thẩm quyền tiến hành tố tụng vẫn còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc trong quá trình giải quyết và xét xử tội phạm ma túy, xuất phát từ nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan”. Bài viết phân tích khái quát quy định về 04 tội phạm ma túy đầu tiên (Điều 247, Điều 248, Điều 249, Điều 250) của Chương XX (các tội phạm về ma túy) của Bộ luật Hình sự năm 2015; đồng thời, nêu lên một số khó khăn, bất cập và đề xuất, kiến nghị phương hướng hoàn thiện pháp luật.

Trong bài viết “Bàn về áp dụng tình tiết định khung “có tính chất chuyên nghiệp” với tình tiết tăng nặng “phạm tội 02 lần trở lên” trong tội trộm cắp tài sản”, tác giả Đinh Minh Lượng nêu nhận định: “Thực tiễn hiện nay, trường hợp người phạm tội đã bị áp dụng tình tiết định khung hình phạt “có tính chất chuyên nghiệp” quy định tại điểm b khoản 2 Điều 173 Bộ luật Hình sự năm 2015, thì việc xem xét áp dụng hay không áp dụng tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự “phạm tội 02 lần trở lên” quy định tại điểm g khoản 1 Điều 52 Bộ luật Hình sự năm 2015 còn có nhiều quan điểm khác nhau.”. Bài viết đưa ra những vướng mắc trong thực tiễn và đề xuất một số kiến nghị để áp dụng pháp luật được thống nhất.

Bài viết “Nâng cao hiệu quả áp dụng tình tiết “đã bị xử phạt vi phạm hành chính” và “chưa được xóa án tích mà còn vi phạm” trong thi hành quy định của Bộ luật Hình sự” của các tác giả Trần Minh Luân và Nguyễn Thị Thu Hương trình bày một số vấn đề lý luận, cơ sở pháp lý liên quan đến tình tiết “đã bị xử phạt vi phạm hành chính” và tình tiết “chưa được xóa án tích mà còn vi phạm” trong quy định của pháp luật có liên quan; phân tích làm rõ những vướng mắc, hạn chế trong thi hành quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015 về các tình tiết này; từ đó, kiến nghị, đề xuất một số giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật trong thời gian tới.

Bài viết “Bảo vệ quyền con người trong tranh chấp đầu tư quốc tế: cơ sở pháp lý và thực tiễn” của tác giả Phạm Lê Trâm Anh trình bày: “Pháp luật quốc tế tồn tại hai nhóm quy định gồm các quy định bảo hộ đầu tư và các quy định về bảo vệ quyền con người. Hai nhóm quy định này thể hiện sự đối lập rõ nét khi quốc gia tiếp nhận đầu tư viện dẫn các quy định về quyền con người, nhằm chứng minh cho sự không vi phạm các nghĩa vụ về đầu tư theo các hiệp định bảo hộ đầu tư đã ký kết. Thực tiễn xét xử cho thấy, các trọng tài Trung tâm quốc tế giải quyết tranh chấp đầu tư (ICSID) có các cách giải thích khác nhau về phạm vi áp dụng của nhóm quy định bảo vệ quyền con người trong tranh chấp đầu tư, cũng như sự ảnh hưởng của nhóm quy định này đối với các quy định bảo hộ đầu tư. Vì vậy, việc nghiên cứu thực tiễn xét xử là cần thiết để bảo đảm nhóm quy định bảo vệ quyền con người được áp dụng hiệu quả”. Bài viết xem xét khả năng viện dẫn các quy định bảo vệ quyền con người của các quốc gia tiếp nhận đầu tư trong các tranh chấp đầu tư quốc tế thông qua việc phân tích các vụ việc thực tế; từ đó, đưa ra một số khuyến nghị cho Việt Nam.

Bài viết “Điều 357 Bộ luật Dân sự năm 2015 có phải là một loại phạt trong quan hệ dân sự?” của tác giả Tưởng Duy Lượng nêu cách hiểu về nội dung Điều 357 Bộ luật Dân sự năm 2015 với những luồng quan điểm khác nhau.  

Bài viết “Pháp luật của Ấn Độ về hỗ trợ người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng và gợi mở cho Việt Nam” của tác giả Lê Thị Hồng Liễu nêu đánh giá: “Đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài trong thời đại tự do thương mại là hoạt động kinh tế đối ngoại quan trọng đối với mỗi quốc gia”. Bài viết tìm hiểu pháp luật Ấn Độ về hỗ trợ người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. Trong bối cảnh góp ý dự thảo Luật Việc làm sửa đổi, thì việc tham khảo kinh nghiệm pháp luật nước ngoài, nhằm hướng đến đề xuất thay đổi quy định pháp luật Việt Nam về hỗ trợ người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng trong thời gian tới là vấn đề mang tính cấp thiết và thời sự.

Kính mời quý độc giả đón đọc Tạp chí Tòa án nhân dân số 05 kỳ I tháng 3 năm 2025.

* Tạp chí Tòa án nhân dân bản in được phát hành 02 số/tháng (lịch phát hành là vào ngày 10 và 25 hằng tháng). Bạn đọc có nhu cầu đặt mua Tạp chí xin liên hệ bưu điện gần nhất hoặc gọi đến số điện thoại: (024) 39.341.735 để được tư vấn, hỗ trợ.

BTK