Bàn về căn cứ đình chỉ tiến hành thủ tục phá sản từ tình huống cụ thể

Tình huống pháp lý

Theo hồ sơ, Công ty T có khoản nợ hơn 50 tỷ đồng đối với Công ty Q (gồm hơn 27 tỷ đồng nợ gốc và gần 23 tỷ đồng tiền lãi phát sinh). Do không được thanh toán trong thời gian dài, Công ty Q gửi đơn đề nghị TAND H mở thủ tục phá sản đối với Công ty T.

Ngày 25/1/2018 Tòa án nhân dân H ra Quyết định mở thủ tục phá sản Công ty T với lý do mất khả năng thanh toán, theo khoản 1 Điều 4 và khoản 2 Điều 42 Luật Phá sản năm 2014.

Theo khoản 3 Điều 28 và khoản 2 Điều 40 Luật Phá sản 2014, trong thời hạn 15 ngày kể từ khi nhận được thông báo thụ lý đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản, doanh nghiệp phải xuất trình cho Tòa án các hồ sơ như: báo cáo tài chính ba năm gần nhất, bản giải trình nguyên nhân mất khả năng thanh toán, bảng kê chi tiết tài sản, danh sách chủ nợ…

Quản tài viên cho biết trong quá trình xử lý Công ty T không hợp tác, chỉ cung cấp Báo cáo tài chính các năm 2022–2024 và nửa đầu 2025, không đồng ý cung cấp các giấy tờ tài liệu khác. Sau hơn 7 năm 6 tháng từ ngày TAND H mở thủ tục phá sản đến trước 30/9/2025, vì công tác kiểm kê tài sản, lập danh sách chủ nợ, người mắc nợ và danh sách người lao động của Công ty T, Tòa án không thể mở Hội nghị chủ nợ theo quy định.

Ngày 30/9/2025, TAND H ra Quyết định đình chỉ tiến hành thủ tục phá sản đối với Công ty T. 

 Đình chỉ vì tài sản lớn hơn nhiều so với tổng nợ và chủ nợ yêu cầu đình chỉ

Trong Quyết định đình chỉ của TAND H viện dẫn nhiều căn cứ nhưng 2 lý do nổi bật nhất đó là một chủ nợ yêu cầu đình chỉ và việc so sánh giữa tài sản với số nợ.

Chủ nợ yêu cầu đình chỉ: Theo tài liệu do Quản tài viên thu thập, Công ty T có 5 chủ nợ, gồm: Công ty Q (hơn 50 tỷ đồng – đơn vị đề nghị mở thủ tục phá sản); ông D.V.S (gần 44 tỷ đồng – người yêu cầu đình chỉ); Công ty Đ (21,6 tỷ đồng); Chi cục Thuế Q (hơn 70 tỷ đồng) và Cục Thuế H (hơn 14,5 tỷ đồng). Trong đó Công ty Q và ông D.V.S là 2 chủ nợ không có đảm bảo. Ông D.V.S chiếm 46,62% tổng nợ không có đảm bảo.

Khoản 2 Điều 81 Luật Phá sản năm 2014 quy định: Nghị quyết của Hội nghị chủ nợ chỉ được thông qua khi có “có quả nửa tổng số chủ nợ không có đảm bảo có mặt và đại diện cho từ 65% tổng số nợ không có đảm bảo trở lên biểu quyết tán thành”. Như vậy, khi chưa tổ chức được Hội nghị chủ nợ và tỷ lệ của ông D.V.S chưa đạt ngưỡng 65%.

Việc loại trừ các khoản nợ của Công ty Đ, Chi cục Thuế và Cục Thuế H với lý do “chưa có bản án có hiệu lực” và Công ty T không đồng ý và đề nghị các chủ nợ này phải khởi kiện bằng vụ án khác có mâu thuẫn với Điều 67 và 68 Luật Phá sản không. Vì luật này quy định: tất cả các khoản nợ đều phải được đưa vào thủ tục phá sản để xử lý tập trung, đây là nguyên tắc cơ bản để đảm bảo công bằng cho tất cả các chủ nợ.

Công ty T có tài sản lớn hơn nhiều so với số nợ: Quyết định đình chỉ nhận định Công ty T có tài sản hơn 12.000 tỷ đồng (theo báo cáo tài chính 2024– đầu 2025), lớn gấp nhiều lần số nợ không có đảm bảo. Từ đó, khi kết luận doanh nghiệp “có đủ điều kiện để trả nợ cho các chủ nợ”. TAND H cũng cho rằng, việc tiếp tục tiến hành thủ tục phá sản đối với Công ty T hiện nay là không bảo đảm quyền lợi hợp pháp của các chủ nợ là ông D.V.S và Công ty Q, đồng thời ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của doanh nghiệp, do đó cần thiết phải chấp nhận yêu cầu đình chỉ thủ tục phá sản.

Khái niệm “mất khả năng thanh toán” được xác định tại khoản 1 Điều 4 Luật Phá sản 2014, theo đó: doanh nghiệp được coi là mất khả năng thanh toán khi “không thực hiện nghĩa vụ thanh toán khoản nợ trong thời hạn 3 tháng kể từ ngày đến hạn thanh toán”. Như vậy, tiêu chí để xác định tình trạng mất khả năng thanh toán không nằm ở việc doanh nghiệp còn hay hết tài sản, mà nằm ở hành vi không trả nợ đúng hạn.

Điều này tiếp tục được củng cố tại khoản 1 Điều 86 Luật Phá sản năm 2014: Kể từ ngày Tòa án nhân dân mở thủ tục phá sản đến trước ngày ra quyết định tuyên bố phá sản, nếu doanh nghiệp “không mất khả năng thanh toán” thì Tòa án phải ra quyết định đình chỉ thủ tục phá sản. Đáng chú ý, điều luật không đề cập đến tiêu chí so sánh giá trị tài sản với tổng nghĩa vụ nợ. Điều kiện duy nhất để đình chỉ thủ tục phá sản là doanh nghiệp “không mất khả năng thanh toán” tức doanh nghiệp không còn khoản nợ nào quá hạn thanh toán trong 3 tháng.

Tại mục 1 của Công văn số 199/TANDTC-PC ngày 18/12/2020 của Tòa án nhân dân Tối cao về  Thế nào là "tình trạng của doanh nghiệp, hợp tác xã mất khả năng thanh toán" quy định tại khoản 1 Điều 4 Luật Phá sản? cũng đã giải thích rõ: “…Mất khả năng thanh toán không có nghĩa là doanh nghiệp không còn tài sản để trả nợ; mặc dù doanh nghiệp còn tài sản để trả nợ nhưng đã không thực hiện nghĩa vụ trả nợ đúng hạn cho chủ nợ thì vẫn coi là mất khả năng thanh toán…”.

Từ các quy định và hướng dẫn trên, có thể thấy việc lấy tổng giá trị tài sản làm căn cứ đánh giá khả năng thanh toán là việc cần có những nghiên cứu, đánh giá phù hợp để từ đó có hướng dẫn thống nhất trong áp dụng Luật Phá sản.

THẾ MỸ

Xem thêm:

https://tapchitoaan.vn/dieu-kien-de-chu-no-yeu-cau-mo-thu-tuc-pha-san-theo-quy-dinh-cua-phap-luat-hien-hanh-va-mot-so-vuong-mac13324.html;

https://tapchitoaan.vn/luat-pha-san-sua-doi-phai-bao-dam-tang-co-che-giam-sat-chong-lam-dung-thu-tuc-phuc-hoi14296.html;

https://www.toaan.gov.vn/webcenter/portal/tatc/chi-tiet-chi-dao-dieu-hanh?dDocName=TAND155862;

Luật số 85/2025/QH15 ngày 25 tháng 6 năm 2025 của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính, Luật Tư pháp người chưa thành niên, Luật Phá sản và Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án, có hiệu lực kể từ ngày 01 tháng 7 năm 2025