Hiểm họa khôn lường từ việc thu gom tái chế chất thải nguy hại- các cơ sở tái chế có chấp hành đúng các quy định của pháp luật?

Thời gian qua, tình trạng tái chế và tiêu thụ sản phẩm mỡ bôi trơn kém chất lượng trên thị trường diễn ra khá phức tạp và ngang nhiên ở một số quận, huyện. Việc sử dụng mỡ bôi trơn không đạt tiêu chuẩn có thể dẫn tới nguy cơ cháy nổ, hỏa hoạn, ảnh hưởng nghiêm trọng tới môi trường, ảnh hưởng quá trình vận hành, giảm tuổi thọ cũng như tăng tỷ lệ cháy, nổ động cơ của thiết bị máy móc.

Hành trình lần theo dấu vết từ việc thu gom, mua bán dầu nhớt thải

Theo ghi nhận thực tế của phóng viên, hàng ngày có tới hàng chục nghìn lít dầu nhớt thải được các cơ sở sửa chữa ô tô, xe máy trên địa bàn thành phố Hà Nội tích trữ và bán lại cho một số đối tượng chuyên thu mua để sử dụng vào mục đích tái chế với giá 8.000 đồng/1 lít dầu thải.

Hàng chục nghìn lít dầu nhớt thải phát sinh hằng ngày trên địa bàn thành phố Hà Nội phần lớn không được thu gom xử lý đúng quy định

Qua tìm hiểu và theo chân những chuyến xe thồ dầu nhớt thải, phóng viên đã phát hiện một điểm tập kết nằm cạnh đường Đại Lộ Thăng Long thuộc địa phận thôn Yên Lũng, xã An Khánh, huyện Hoài Đức, thành phố Hà Nội. Tại đây, hành vi tích trữ dầu nhớt thải được các đối tượng hoạt động công khai, dấu hiệu vi phạm các quy định về môi trường, không bảo đảm yêu cầu về lưu trữ, mua bán chất thải nguy hại, quản lý chất thải nguy hại theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường.

Ngoài ra, tại cơ sở này có dấu hiệu không bảo đảm công tác phòng cháy chữa cháy, dầu nhớt thải vương vãi không được che đậy tiềm ẩn nguy cơ xảy ra hỏa hoạn bất cứ lúc nào vào khu dân cư cạnh đó.

Người thu gom vận chuyển và điểm tập kết đều có dấu hiệu vi phạm quy định về mua bán, lưu trữ, vận chuyển chất thải nguy hại dễ cháy nổ

Trước tình trạng trên, tháng 03/2023 phóng viên đã liên hệ phản ánh tới UBND xã An Khánh. Đại diện UBND xã An Khánh cho hay tình trạng hoạt động tập kết dầu nhớt thải tại đây diễn ra từ lâu, chính quyền xã đã nắm được thông tin và sẽ cùng công an phối hợp với phòng ban chuyên môn của huyện để kiểm tra, nếu có sai phạm sẽ xử lý theo quy định.

Kiên quyết xử lý là vậy, tuy nhiên đến nay đã hơn một tháng trôi qua hoạt động thu gom và tập kết dầu nhớt thải tại thôn Yên Lũng, xã An Khánh vẫn diễn ra bình thường như chưa từng có sự kiểm tra, xử lý của chính quyền địa phương. Phải chăng là sự quản lý yếu kém hay do có lý do nào khác mà cán bộ xã An Khánh làm ngơ trước thực trạng trên?.

Tiếp tục theo dõi hoạt động tập kết của cơ sở này, “mắt xích” tiếp theo đã dần được hé lộ. Sau khi các thùng phuy và can nhựa đã “ăn” đầy dầu nhớt thải, các đối tượng sẽ vận chuyển đến các cơ sở tái chế có dấu hiệu trái phép khác ở một số huyện ngoại thành như huyện Đông Anh, Thanh Trì, Chương Mỹ,...

Cụ thể, ngày 16/04/2023 xe tải mang biển kiểm soát 29D419.06 có mặt tại điểm tập kết dầu nhớt thải tại thôn Yên Lũng, xã An Khánh. Hàng chục thùng phuy và nhiều loại can nhựa đựng dầu nhớt thải nhanh chóng được bốc xếp lên xe. Sau khi xếp đầy khoang, xe tải này nhanh chóng di chuyển từ điểm tập kết ra Đại lộ Thăng Long, qua đường Vành đai ba, rẽ vào đường Tân Triều, sau đó rẽ vào khu nhà xưởng trên địa bàn thôn Triều Khúc, xã Tân Triều, huyện Thanh Trì, TP. Hà Nội.

Xe tải đang bốc các thùng phuy dầu nhớt thải tại điểm tập kết thôn Yên Lũng, xã An Khánh trưa ngày 16/4/2023

Dấu hiệu vi phạm các quy định pháp luật của các cơ sở tái chế dầu nhớt thải thành sản phẩm kém chất lượng đưa ra thị trường tiêu thụ 

Theo chia sẻ của người dân xung quanh, khu vực nhà xưởng này đã được xây dựng từ lâu và có dấu hiệu trái phép. Ông Triệu Đăng Dũng được cho là chủ xưởng và là người trực tiếp thu mua, vận chuyển, điều hành sản xuất tái chế và bán mỡ bôi trơn, dầu thủy lực từ dầu nhớt thải.

Trong vai người có nhu cầu mua mỡ bôi trơn, dầu thủy lực chịu nhiệt dùng trong máy công trình, phóng viên đã tiếp cận với chủ cơ sở qua đó thủ đoạn tái chế, biến loại chất thải nguy hại thành hàng hóa kiếm lời dần được lộ rõ.

Nhà xưởng trái phép đã được quây tôn kín mít nằm giữa hàng cây tại thôn Triều Khúc, xã Tân Triều, huyện Thanh Trì

Theo quan sát của phóng viên, khu nhà xưởng rộng gần 500m2 luôn túc trực 03 lao động sản xuất và một lò nấu hoạt động. Nhiều bình chứa có thể tích 500 lít, 1000 lít cùng hàng trăm thùng phuy, can nhựa chứa dầu nhớt thải. Những bao hóa chất màu trắng xếp ngổn ngang, dầu nhớt thải chảy tràn ra nền và rơi vãi khắp mặt sân của nhà xưởng.

Không khí trong xưởng đậm đặc mùi hóa chất, dầu, nhựa, khét lẹt. Hàng loạt thùng nhựa màu xanh, đỏ, xám, xô nhựa đã đóng đầy mỡ bôi trơn vừa sản xuất đã được xếp gọn, còn các loại mỡ bôi trơn chất lượng thấp hơn được đóng trong túi bóng và bao tải rồi chất thành đống. Khối lượng hàng hóa ước trừng lên tới vài chục tấn mỡ bôi trơn thành phẩm đang chờ xuất xưởng tới các đại lý lớn nhỏ và đơn vị sử dụng.

Trong nhà xưởng rộng hơn 500m2 chứa đầy các bồn, thùng phuy chứa dầu nhớt thải, máy móc trang thiết bị sản xuất  mỡ bôi trơn thành phẩn đang chờ xuất bán ra thị trường

Theo lời chia sẻ của ông Dũng, quy trình sản xuất gồm lấy dầu nhớt thải cho vào lò nấu, cho thêm hóa chất và một số phụ gia, sau khi lọc sẽ ra sản phẩm mỡ bôi trơn chất lượng thấp để bán ra thị trường. Tùy thuộc chất lượng sản phẩm sẽ có các mức giá khác nhau, thấp nhất khoảng 13.000 đồng/1kg và cao nhất cũng chỉ khoảng 28.000 đồng đến 30.000 đồng/1kg. Nếu so với các loại mỡ bôi trơn, dầu thủy lực chính hàng trên thị trường thì rẻ gấp nhiều lần.

Để thị uy và làm tăng độ tin tưởng đối với phóng viên, chủ cơ sở này khẳng định có thể cung cấp vài chục tấn đến cả trăm tấn mỡ bôi trơn cho khách nếu có đơn đặt hàng. Chủ cơ sở này cũng cho biết hiện nay có rất nhiều đại lý bán, sửa chữa thiết bị máy công trình trên khắp địa bàn thành phố Hà Nội và các tỉnh lân cận đã và đang sử dụng loại mỡ bôi trơn chất lượng thấp này.

Mỡ bôi trơn được đóng thùng, dán nhãn và ghi rõ phân phối bởi Công ty TNHH Thương mại và Sản xuất Văn Khoa

Theo ghi nhận của phóng viên, mỡ bôi trơn thành phẩm được đóng vào nhiều loại can thùng, túi bóng và bao tải với khối lượng khác nhau. Nhiều can nhựa chứa mỡ bôi trơn được dán nhãn “dầu thủy lực 68”, trên nhãn có ghi rõ chỉ tiêu kỹ thuật và phân phối bởi Công ty TNHH Thương mại và Sản xuất Văn Khoa. Địa chỉ tại số 78 đường Tân Triều, Triều Khúc xã Tân Triều, huyện Thanh Trì, TP Hà Nội.

Cứ như vậy, hàng tấn mỡ bôi trơn kém chất lượng được tuồn ra thị trường mà không có sự xử kiểm tra, xử lý quyết liệt của chính quyền địa phương?, Liệu chính quyền UBND xã Tân Triều, huyện Thanh Trì có biết đến cơ sở tái chế trái phép chất thải nguy hại hoạt động trên địa bàn?. Liệu chất lượng sản phẩm có được kiểm định, quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng có được bảo vệ?

Bài 2: Chất thải nguy hại được tái chế đưa ra thị trường: Lợi nhuận ai hưởng - máy móc hỏng kêu ai?

Nhóm PV